Uczelnie w Polsce dzielą się na:
- uczelnie publiczne (potocznie znane jako państwowe), ponieważ są utworzone przez organ państwa;
- uczelnie niepubliczne (potocznie znane jako prywatne), ponieważ są utworzone przez osobę fizyczną lub osobę prawną.
Podstawa prawna: art. 13 ust. 1 pkt 1 i 2 p.s.w.n.
Wyróżnia się formę stacjonarną, potocznie znaną jako dzienną oraz formę niestacjonarną, potocznie znaną jako zaoczną.
Również studia niestacjonarne mogą być prowadzone w trybie: weekendowym, wieczorowym lub online, natomiast na dyplomie ukończenia studiów wyższych, będzie wskazana tylko forma niestacjonarna.
Podstawa prawna: art. 63 ust. 1 i 2 p.s.w.n.
Studia w Polsce są prowadzone na poziomie:
1) studiów pierwszego stopnia – w praktyce są to studia licencjackie i inżynierskie,
2) studiów drugiego stopnia – znane jako studia magisterskie, stanowiące kontynuację studiów z I stopnia oraz
3) jednolitych studiów magisterskich – do których możemy zaliczyć np: prawo czy medycynę.
Dodatkowo studia są prowadzone o profilu:
- praktycznym – to znaczy, że przez większość prowadzonych zajęć, student zdobywa wiedzę i umiejętności praktyczne, które są wykorzystywane w danym zawodzie lub grupie zawodów. Dodatkowo mają tu miejsce praktyki zawodowe.
- ogólnoakademickim – w którym kładzie się większy nacisk na działalność naukową. W ogólnym skrócie, każdy absolwent uczelni o profilu ogólnoakademickim jest wstępnie przygotowany do rozpoczęcia kariery naukowej na studiach trzeciego stopnia, czyli studiach doktoranckich.
Podstawa prawna: art. 64 ust. 1 i 2 p.s.w.n.
W zależności od poziomu studiów, studia:
- stacjonarne I stopnia trwają co najmniej 6 miesięcy (np: Filologia germańska) , a jeżeli w programie studiów jest przewidziane uzyskanie tytułu zawodowego inżyniera to co najmniej 7 miesięcy (np: Zarządzanie i Inżyniera produkcji);
- stacjonarne II stopnia trwają od 3 do 5 semestrów;
- stacjonarne jednolite– od 9 do 12 semestrów (np: Farmacja);
- studia niestacjonarne mogą trwać dłużej niż odpowiednie studia stacjonarne.
Podstawa prawna: art. 65 p.s.w.n.
SESJA (potocznie: System Eliminacji Studentów Jest Otwarty), jest to okres przypadający na koniec każdego semestru zimowego, jak i letniego (w związku z czym mamy sesję zimową i sesję letnią), w których studenci przystępują do egzaminów z przedmiotów, które przerobili w trakcie semestru. Zaliczenie sesji jest standardowym warunkiem zaliczenia semestru.
W przypadku powinięcia się nogi i nie zdanie, któregoś z egzaminu w pierwszym terminie, student może przystąpić do poprawy jego w trakcie sesji poprawkowej, która w przypadku semestru zimowego następuje od razu po sesji egzaminacyjnej, natomiast w semestrze letnim dopiero we wrześniu.
Punkty ECTS (ang. European Credit Transfer System) – jest to godzinowy nakład pracy studenta, jaki musi poświęcić na zrealizowanie danego przedmiotu i osiągnięcie niezbędnych efektów uczenia się. 1 punkt ECTS odpowiada od 25 do 30 godzin „nakładu pracy studenta”. Czyli jest to czas, w którym student miał bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim z danego przedmiotu podczas wykładu bądź ćwiczeń oraz jego samodzielna praca np.: w domu bądź bibliotece.
Podstawa prawna: art. 67 ust. 2 i 3 p.s.w.n.
Wpis warunkowy (potocznie: warunek) – jest to zgoda odpowiedniego organu na uczelni, na umożliwienie studentowi kontynuowanie nauki w kolejnym semestrze w przypadku braku zaliczenia danego przedmiotu w danym semestrze.
W praktyce warunek polega na powtórnym podejściu do niezaliczonego przedmiotu lub przedmiotów przewidzianych w konkretnym semestrze zgodnie z programem studiów.
W zależności od uczelni „warunki” od przedmiotów niezaliczonych, na niektórych uczelniach mogą być płatne, a na niektórych nie.
Jest to osoba reprezentująca grupę studentów lub cały rok, która została wybrana spośród swoich rówieśników. Odpowiednik przewodniczącego klasy. Do jego głównych zadań należy m.in.: swobodny przepływ informacji między studentami danego roku a wykładowcami, ustalenie terminów zaliczeń lub egzaminów itp.
W przypadku studiów licencjackich, uzyskuje się tytuł zawodowy licencjata (skrót: lic.), a w przypadku studiów inżynierskich, tytuł zawodowy inżyniera (skrót: inż.). Na studiach II stopnia i jednolitych studiach magisterskich uzyskuje się tytuł zawodowy magistra (skrót: mgr lub mgr inż.).
W przypadku kierunków lekarskich, uzyskuje się tytuł równorzędny do tytułu magistra czyli tytuł: lekarza (skrót: lek.), lekarza-dentysty (skrót: lek. dent.), czy lekarza weterynarii (skrót: lek. wet.).
Dni rektorskie są to dni, w których nie odbywają się zajęcia na całej uczelni mimo planu, ogłaszane przez Rektora, ze względu na zaistniałą sytuację lub potrzebę.
Istnieją również godziny rektorskie, które pełnią tą samą funkcję co dni rektorskie.
Natomiast godziny dziekańskie są to godziny wolne od zajęć pomimo planu. W odróżnieniu od godzin rektorskich, które obejmują całą społeczność akademicką, godziny dziekańskie wprowadza dziekan i obowiązują one jedynie na wydziale, nad którym władzę sprawuje dany dziekan.
Inauguracja – test to uroczyste rozpoczęcie roku akademickiego. Podczas tej uroczystości najczęściej ma miejsce immatrykulacja. Obecność podczas inauguracji jest dobrowolna
Graduacja – jest to uroczystość na uczelniach wyższych, polegająca na wręczeniu imiennych gratulacji od władz uczelni i wydziału absolwentom studiów.
Potocznie: ślubowanie.
Jest to formalny akt przyjęcia osób będących na pierwszych roku w poczet studentów, którzy nabywają prawa i obowiązki studenta.
Jest to święto studentów organizowane co roku przez organizacje studenckie np: Samorządy Studenckie, odbywające się w maju i trwające kilka dni. Jest to nic innego jak jedna wielka impreza studencka.
Student w trakcie studiów ma prawo do :
1) przenoszenia się i uznawania punktów ECTS,
2) odbywania studiów według indywidualnej organizacji studiów,
3) usprawiedliwiania nieobecności na zajęciach, urlopów od zajęć oraz urlopów od zajęć z możliwością przystąpienia do weryfikacji uzyskanych efektów uczenia się określonych w programie studiów,
4) zmiany kierunku studiów,
5) przeniesienia się na studia stacjonarne albo niestacjonarne,
6) przystąpienia do egzaminu komisyjnego przy udziale wskazanego przez niego obserwatora,
7) powtarzania określonych zajęć z powodu niezadowalających wyników w nauce – na zasadach określonych w regulaminie studiów.
Warto podkreślić, że powyższe przykłady nie stanowią katalogu zamkniętego.
Podstawa prawna: art. 85 ust. 1 p.s.w.n.
Warto podkreślić, że tak, jak w przypadku praw nie ma również zamkniętego katalogu obowiązków. Niemniej jednak do głównych, które wskazuje ustawa można zaliczyć:
- postępowanie zgodnie z treścią ślubowania i przepisami obowiązującymi na uczelni;
- uczestniczenie w zajęciach zgodnie z regulaminem studiów;
- składanie egzaminów;
- odbywanie praktyk zawodowych i spełnienie innych wymagań przewidzianych w programie studiów.
Podstawa prawna: art. 107 p.s.w.n.
Na studiach wyróżnia się:
- stypendium socjalne;
- stypendium dla osób niepełnosprawnych;
- zapomogę;
- stypendium rektora;
- stypendium finansowane przez jednostkę samorządu terytorialnego;
- stypendium za wyniki w nauce lub w sporcie finansowane przez osobę fizyczną lub osobę prawną niebędącą państwową ani samorządową osobą prawną.
Podstawa prawna: art. 86 ust. 1 p.s.w.n.
USOS lub USOSweb jest to Uniwersytecki System Obsługi Studiów. Czyli system informatyczny, który służy do zarządzania tokiem studiów, zapewniając kompleksową obsługę studentom, doktorantom oraz pracownikom naukowo-dydaktycznym.
W USOSweb student jest w stanie: zobaczyć plan zajęć, przeglądnąć oceny i zaliczenia, zapisać się na zajęcia i egzaminy, złożyć podania/wnioski, wypełnić ankiety dotyczące procesu dydaktycznego itd.
Nie na każdej uczelni może on funkcjonować. Mogą się zdarzyć jego zamienniki jak np.: Wirtualny Dziekanat, Wirtualna Uczelnia, Portal Studenta itd.
Jest to rodzaj wymiany studenckiej, który umożliwia studentom, stażystom, praktykantom wyjazdy za granicę w celu kształcenia lub zdobycia wiedzy praktycznej na uczelni zagranicznej przez określony czas (zwykle semestr lub rok akademicki).
Jest to akcja promocyjna przeprowadzana przez uczelnie wyższe (bądź konkretne wydziały), polegająca na organizowaniu spotkań dla maturzystów z władzami placówek i kadrą dydaktyczną. Głównym celem dni otwartych jest zapoznanie kandydatów z oferowanymi przez uczelnie usługami edukacyjnymi, specyfiką kierunków oraz wymogami rekrutacyjnymi.